Intelligent Design

Net een documentaire gekeken over Intelligent Design waarin de aanhangers van ID aan het woord waren. Intelligent design is een theorie die stelt dat bepaalde karakteristieken van het heelal en organismen het best worden verklaard als het werk van een intelligente "ontwerper". Er heerst de opinie dat ID lijnrecht tegenover evolutietheorie staat omdat de evolutietheorie verklaard op basis van ongeleide processen waaronder natuurlijke selectie. Die neiging om zaken als tegengestelden te beschouwen is niet vreemd en doorgaans ook best praktisch. In puur theoretische beschouwingen is dit soms ook wel juist. Wat met intelligent bedoeld wordt is nog steeds niet duidelijk, de wetenschap verzaakt wat mij betreft, daar een definitie voor te kiezen. Zodoende is het maar problematisch om met dit begrip te redeneren; want was is nu het verschil tussen intelligent ontwerp (ik zou liever zeggen ontwikkeling) en niet intelligent ontwerp? Bovendien stoor ik me aan het feit dat wetenschappers zich schuldig maken aan het wisselen van niveau in hun redeneringen. Ze praten soms over moleculair niveau en relateren dat aan dieren/mensen. Die misvatting is niet gek, wij zijn mensen en we gaan veel om met mensen, dus een redenering met mensachtigen is het makkelijkste gemaakt (immers we zijn geoptimaliseerd in de omgang met mensen). Een onderzoeker echter zou zich dat moeten realiseren en zou zelf wel heel veel vraagtekens moeten zetten alvorens te suggereren dat iets op het niveau van een mens een moleculair onderdeeltje heeft ontworpen dat voorkomt in ons lichaam (of in dat van andere lichamen, bv. micro-organismen). God is uiteraard ook iets op het niveau van een mens, immers de mens zou naar het evenbeeld van God zijn (alleen God zou veel meer kunnen). Afgezien of er sprake van intelligentie kun je je natuurlijk afvragen of iets ontstaan is uit interactie (emergentie) of dat iets bovenzinnelijks er de hand in heeft gehad. Mensen hebben bij gebrek aan afdoende verklaringen voor fenomenen en door de drang naar zekerheid, die verworven wordt met verklaringen, de neiging verklaringen te bedenken die lijken op hun dagelijkse praktijk (als mens opereren, interacteren met mensen) en die moeilijk/niet weerlegbaar zijn (want dan zou immers de zekerheid steeds in twijfel getrokken worden en levert het nog geen zekerheid). Als voorbeeld noem ik vaak de weergoden ter verklaring van (on)gewenst weer. Door het redeneren met mensen in het achterhoofd gaat er volgens mij wel veel mis. Een fiets zou dan gemaakt zijn door een ontwerper (een mens), maar een neus (van een mens) niet. Volgens mij is een persoon die een fiets bouwt even zo goed een vorm van natuurlijke selectie, evolutie en emergentie. De neiging om grenzen te leggen rond objecten (overgangen van materie) leidt volgens mij tot afbakeningen die in de realiteit niet zo discreet bestaan.